Nirmalya | Kusumagraj | Marathi Kavita

Kusumagraj - Vishnu Vaman Shirwadkar.
(Born: 27 February 1912, Died: 10 March 1999)

निर्माल्य

होता मोहरला व संत वितरी मार्गावरी तो फुले
होते धुंद सुवास ते चहुकडे विश्वामधे दाटले,

स्वप्नांच्या कमली अलीपरि दडे रात्री सुके अन्तर
आणि पंख उभारवून दिवसा झापू बघे अम्बर !

वेशी दृष्टिपथात तू जणु उभी प्राचीवरी हो उषा
झाला आरुण जीवनौघ, भरला आल्हाद दाही दिशा
मूर्ती मोहक गौर, गोल सुख अन् किंचित निळ्या लोचनी
वाहे मन्थर आणि जीवनमयी त भावमन्दाकिनी !

साधी वेषतर्‍हा तयातहि खुले ती आकृती लालस
डोळ्यातूनच भावबन्ध जडले-प्रीती असे डोळस !
जाण्याला निघसी अचानक पुढे, व्याकूलसी पाहुनी,
गंगा लोपुनी गर्जना करित तो सिंधूच नेत्रांतुनी !

आणी गेलिस तू-वसन्तहि सखे गेला तुझ्या संगती,
पुष्पातील उडून गंध उरले निर्माल्य हे भोवती !

__कुसुमाग्रज [By Kusumagraj]

Ganarya Pakshyas | Tryambak Bapuji Thombre [Balkavi] | Marathi Kavita

समय रात्रीचा कोण हा भयाण!
बळे गर्जे हे त्यांत घोर रान.

अशा समयी छबुकड्या पाखरा तू,
गात अससी; बा काय तुझा हेतू?

गिरी वरती उंच उंच हा गेला,
तमे केले विक्राळ किती याला.
दरी गर्जे, फूत्कार पहा येती,
किती झंझानिल घोर वाहताती.

दीर्घ करिती हे घूक शब्द काही;
क्रूर नादे त्या रान भरुनि जाई.
अशा समयी हे तुझे गोड गाणे
रम्य पक्ष्या, होईल दीनवाणे.

तुझ्या गानाचे मोल नसे येथे,
कुणी नाही संतुष्ट ऐकण्याते;
जगे अपुल्या कानास दिली टाळी,
वृथा मानवी हाव अशा वेळी.

तुझे गाणे हे शांत करी आता,
पहा, गर्जे वन घोर हे सभोंता.
किर्र करिती हे तीक्ष्ण शब्द कीट,
असे त्यांचा या समयि थाटमाट.

पुढे येईल उदयास अंशुमाली,
दिशा हसतील वन धरिल रम्य लाली.
हरिणबाळे फिरतील सभोवार,
तदा येवो गाण्यास तुझ्या पूर.

तुझे भ्राते दिसतील एक ठायी,
हरित कुंजी ज्या हास्य पूर्ण काही.
वदुनि त्यांच्या सह रम्य गीत बा रे,
मधुर नादे वन भरुनि टाक सारे.

__[त्र्यंबक बापूजी ठोमरे] बालकवी

अगदी एकटं असावं

माती बाजूला सारत
उगवून येताना

आणि नि:संगपणे
गळून पडताना

अगदी एकटं असावं
दु:खागत निमूट गळणा-या
पागोळ्यांकडे
कुणी पाहात नसावं !

__आसावरी काकडे

List of Marathi poets

#	कवि	Poet
1	कुसुमाग्रज	Kusumagraj
2	इंदिरा संत	Indira Sant
3	विंदा करंदीकर	Vinda Karandikar
4	संदीप खरे	Sandeep Khare
5	बा. भ. बोरकर	Ba Bha Borakar
6	बा.सी.मर्ढेकर	Ba Si Mardhekar
7	ग. दि. माडगूळकर	G Di Madgulkar
8	मंगेश पाडगांवकर	Mangesh Padgaonkar
9	ग्रेस	Grace
10	बालकवी	Balakavi
11	सुरेश भट	Suresh Bhat
12	अनिल	Anil
13	भाऊसाहेब पाटणकर	Bhausaheb Patankar
14	वसंत बापट	Vasant Bapat
15	शांता शेळके	Shanta Shelake
16	केशवसुत	Keshavasuta
17	बहीणाबाई चौधरी	Bahinabai Chaudhari
18	आरती प्रभू	Arati Prabhu
19	केशवकुमार	Keshavkumar
20	भा.रा.तांबे	Bha Ra Tambe
21	गोविंदाग्रज	Govindgraj
22	धामणस्कर	Dhamanskar
23	आसावरी काकडे	Aasavari Kakade
24	नारायण सुर्वे	Narayan Surve
25	अशोक पत्की	Ashok Patki
26	कविता महाजन	Kavita Mahajan
27	यशवंत	Yashavant
28	यशवंत दिनकर पेंढरकर	Yashavant Dinakar Pendharkar
29	सुधीर मोघे	Sudhir Moghe
30	स्पृहा जोशी	Spruha Joshi
31	गुलज़ार	Gulzar
32	यशवंत देव	Yashavant Dev
33	वि. स. खांडेकर	Vi Sa Khandekar
34	अजय-अतुल	Ajay – Atul
35	अनिल भारती	Anil Bharati
36	गुरु ठाकूर	Guru Thakur
37	दि. पु. चित्रे	Di Pu Chitre
38	पु. ल. देशपांडे	Pu La Deshpande
39	माधव ज्युलियन	Madhav Julian
40	संत तुकडोजी महाराज	Sant Tukadoji Maharaj
41	साने गुरुजी	Sane Guruji

एका तळ्यात होती

एका तळ्यात होती बदले पिले सुरेख

होते कुरूप वेडे पिल्लू तयांत एक ॥

कोणी न त्यास घेई खेळावयास संगे

सर्वाहूनि निराळे ते वेगळे तरंगे

दावूनि बोट त्याला म्हणती हसून लोक

आहे कुरूप वेडे पिल्लू तयांत एक ॥

पिल्लस दु:ख भारी भोळे रडे स्वत:शी

भावंड ना विचारी सांगेल ते कुणाशी

जे ते तयास टोची दावी उगाच धाक

होते कुरूप वेडे पिल्लू तयांत एक ॥

एकेदिनी परंतु पिल्लास त्या कळाले

भय वेड पार त्याचे वार्‍यासवे पळाले

पाण्यात पाहताना चोरुनिया क्षणैक

त्याचेच त्या कळाले तो राजहंस एक

__ग. दि. माडगूळकर

श्यामले

तू छोकरी, नहि सुन्दरी । मिष्कील बाल चिचुन्दरी,
काळा कडा मी फत्तरी । तू काश्मिरांतिल गुल-दरी !
पाताळिंचा सैतान मी । अल्लाघरींची तू परी,
तू मद्रदेशिय श्यामला । मी तो फकीर कलन्दरी !
मैदान मी थरर्पाकरी । तू भुमि पिकाळ 'गुर्जरी,
अरबी समुद्रहि मी जरी । तू कुद्रती रसनिर्झरी !
आषाढिंचा अन्धार मी । तू फाल्गुनी मधुशर्वरी !
खग्रास चंद्र मलीन मी । तू कोर ताशोव सिल्व्हरी !
बेसूर राठ 'सुनीत' मी । कविता चतुर्दश तू खरी,
'हैदोस' कर्कश मी जरी । 'अल्लाहु अक्बर' तू तरी!
माजूम मी, तू याकुती । मी हिङ्ग काबुलि; तू मिरी,
अन् भाङ्ग तू चण्डोल' मी, । गोडेल मी, तू मोहरी !
मी तो पिठ्यातील बेवडा । व्हिस्कीतली तू माधुरी,
काडेचिराइत मी कडू । तू बालिका खडिसाखरी
पँटीस तू, कटलेट मी । आँम्लेट मी, तू सागुती,
कांदे-बटाटे-भात मी । मुर्गी बिर्‍यानी तू परी !
अक्रोड मी कन्दाहरी । तू साहर्‍यातील खर्जुरी,
इस्तम्बुलीय अबीर मी । नेपाळची तू कस्तुरी !
मी घोङ्गडे अन् लक्तरी । मख्मूल तू मउ भर्जरी,
बेडौल वक्र त्रिकोण मी । तू लम्बवर्तुळ गे परी ।
तू वाढली कितीही जरी । मज वाटसी पण छोकरी,
जरी मूल हे कमरेवरी । तरी तू मला छकुल्यापरी !
गाम्भीर्य आणि वयस्कता । जरि ही तुझ्या मुखड्यावरी,
स्मरते मला तव सानुली । मूर्ती मनोहर पर्करी !
लव हासरी, लव लाजरी । लव कावरी, लव बावरी,
चिनिमातिची जणु बाहुली । मउ शुभ्र, सफेत नि पांढरी !
चल सोनुले, छकुले, घरी । वात्सल्य गे दाटे उरी,
निर्दोष तो देशील का । पापा छुपा फिरुनी तरी?
तू दोन इच्च जरी दुरी । फलाङ्ग भाससि गे परी,
चल श्यामले, म्हणूनी घरी ! बसु खेटुनी जवळी तरी !
घे माडगे, घे गाडगे । घे गुलचमन् घे वाडगे,
ताम्बूल घे, आम्बील घे, । घे भाकरी, घे खापरी !
किति थाम्बु मी? म्हण 'होय' ना । खचली उमेद बरी उरी,
झिडकारुनी मजला परी । मत्प्रीतिचा न 'खिमा' करी !

(वृत्त - तुङ्गभद्रा, मिथुनराशी, राक्षसगणी) 

__केशवकुमार

त्रिवेणी 1

कवी गुलज़ार ह्यांच्या शांताबाईंनी अनुवादित केलेल्या हया काही त्रिवेणी

१. किती दूरपर्यंत होता तो माझ्याबरोबर, आणि एके दिवशी
मागे वळून बघतो तर तो आता सोबत नव्हता!

खिसाच फाटका असेल तर काही नाणी हरवूनही जातात!

२. कितीतरी आणखी सूर्य उडाले आकाशात
मी आकाशाचे गूढ उकलत होतो

ती टॉवेलने केस झटकत होती...

३. रांगेत ठेवलेल्या पुस्तकांची पाने फडफडू लागली अचानक
हवा दार ढकलून थेट आत घुसली

हवेसारखी तुही कधीतरी इथे ये-जा कर ना!

४. झुंबराला हलकेच स्पर्श करीत हवा वावरते घरात
तेव्हा तुझ्या आवाजाचेच जणु शिंपण करत रहाते

गुदगुल्या केल्या की तू अशीच खुदखुद् हसायचीस ना?

५. ईतक्या सावधगिरीने चंद्र उगवला आहे आभाळात
जशी रात्रीच्या काळोखात खिडकीशी येतेस तू

काय?! चंद्र आणि जमीन ह्यांच्यातही आहे काही आकर्षण?

६. अशा रणरणत्या उन्हातही एकटा नव्हतो मी
एक सावली माझ्या आगे-मागे धावत होती सारखी

तुझ्या आठवणीने एकटे राहूच दिले नाही मला.

__शांता शेळके