शतकानंतर आज पाहिली

शतकानंतर आज पाहिली पहिली रम्य पहाट
मेघ वितळले गगन निवळले
क्षितिजावर नव रंग उसळले
प्रतिबिंबित ते हो‍उनि उठले.. भारतभूमिललाट

आजवरीच्या अंधारात
अनंत झाले उल्कापात
एकवटोनी तेज तयांचे तिमिर सरे घनदाट

फकिरांनी शत यज्ञ मांडिले
वेदीवरती रक्त सांडले
त्या रक्ताची क्षितिजावर ये.. आरुण मंगल लाट

दीप पेटवुनि घरदारांचे
पूजन केले स्वातंत्र्याचे
त्या ज्योतींचे तेज मिसळुनी... झाले आज विराट

पुरेत अश्रू, दुबळे क्रंदन
भावपूर्ण करु विनम्र वंदन
नव अरुणाचे होऊ आम्ही.. प्रतिभाशाली भाट

__ वसंत बापट

पोरसवदा होतीस

पोरसवदा होतीस
काल-परवापावेतो
होता पायातही वारा
काल-परवापावेतो.

आज टपोरले पोट
जैसी मोगरीची कळी
पडे कुशीतून पायी
छोट्या जीवाची साखळी.

पोरसवदा होतीस
काल-परवापावेतो
थांब उद्याचे माऊली
तीर्थ पायांचे घेतो.

__बा.सी.मर्ढेकर

List of Marathi writers

    Gopal Ganesh Agarkar (गोपाळ गणेश आगरकर)
    Satish Alekar (सतीश आळेकर)
    Anant Sadashiv Altekar (अनंत सदाशिव आळतेकर)
    Malika Amar Sheikh (मलिका अमरशेख)
    Hari Narayan Apte (हरी नारायण आपटे)
    Narayan Hari Apte (नारायण हरी आपटे)
    Prahlad Keshav Atre (प्रह्लाद केशव अत्रे)
    Anil Awachat (अनिल अवचट)
    Sarojini Babar (सरोजिनी बाबर)
    Raja Badhe (राजा बढे)
    Baburao Bagul (बाबुराव बागूल)
    Bahinabai (बहिणाबाई)
    Vidya Bal (विद्या बाळ)
    Rajendra Banhatti (राजेन्द्र बनहट्टी)
    Vasant Vaman Bapat (वसंत वामन बापट)
    Malati Vishram Bedekar (मालती विश्राम बेडेकर)
    Vishram Bedekar (विश्राम बेडेकर)
    Durga Bhagwat (दुर्गा भागवत)
    Suresh Shridhar Bhat (सुरेश श्रीधर भट)
    Purushottam Bhaskar Bhave (पुरुषोत्तम भास्कर भावे)
    Vinayak Narahari Bhave (विनायक नरहरी भावे) (विनोबा भावे)
    Vishnudas Bhave (विष्णुदास भावे)
    Subhash Bhende (सुभाष भेंडे)
    Balakrishna Bhagwant Borkar (बाळकृष्ण भगवन्त बोरकर)
    Vinayak Adinath Buwa (विनायक आदिनाथ बुवा)
    Narayan Govind Chapekar (नारायण गोविंद चापेकर)
    Bahinabai Chaudhari (बहिणाबाई चौधरी)
    Krushnashastri Chiplunkar (कृष्णशास्त्री चिपळूणकर)
    Vishnushastri Krushnashastri Chiplunkar (विष्णुशास्त्री कृष्णशास्त्री चिपळूणकर)
    Maruti Chitampalli (मारुती चितंपल्ली)
    Dilip Purushottam Chitre (दिलीप पुरुषोत्तम चित्रे)
    Chokhamela (चोखामेळा)
    Vaman Krushna Chorghade (वामन कृष्ण चोरघडे)
    Vasant Abaji Dahake (वसंत आबाजी डहाके)
    Jaywant Dalvi (जयवंत दळवी)
    Hamid Dalwai (हमीद दलवाई)
    Krishnaji Keshav Damle (कृष्णाजी केशव दामले) (केशवसुत)
    Gopal Nilkanth Dandekar (गोपाल नीलकंठ दांडेकर)
    Ramchandra Narayan Dandekar (रामचंद्र नारायण दांडेकर)

the last one having been translated into English.

    Mrunalini Desai (मृणालिनी देसाई)
    Ranjit Desai (रणजित देसाई)
    Gopal Hari Deshmukh (गोपाळ हरी देशमुख)
    Sadanand Namdev Deshmukh (सदानंद नामदेव देशमुख): Received in 2004 a Sahitya Akademi Award for his novel Baromas (बारोमास)
    Atmaram Ravaji Deshpande (आत्माराम रावजी देशपांडे)
    Gauri Deshpande (गौरी देशपांडे)
    Govind Purushottam Deshpande (गोविंद पुरुषोत्तम देशपांडे)
    Kusumavati Deshpande (कुसुमावती देशपांडे)
    Madhav Kashinath Deshpande (माधव काशीनाथ देशपांडे)
    Nagorao Ghanashyam Deshpande (नागोराव घनश्याम देशपांडे)
    Purushottam Laxman Deshpande (पुरुषोत्तम लक्ष्मण देशपांडे)
    Sunita Deshpande (सुनीता देशपांडे)
    Govind Ballal Deval (गोविंद बल्लाळ देवल)
    Narayan Dharap (नारायण धारप)
    Namdeo Laxman Dhasal (नामदेव लक्ष्मण ढसाळ)
    Aruna Ramchandra Dhere (अरुणा रामचंद्र ढेरे)
    Ramchandra Chintamani Dhere (रामचंद्र चिंतामणी ढेरे)
    Madhukar Vasudev Dhond (मधुकर वासुदेव धोंड)
    Raghunath Vaman Dighe (रघुनाथ वामन दिघे)
    Muktabai Dixit (मुक्ताबाई दीक्षित)
    Dnyaneshwar (ज्ञानेश्वर)
    Mahesh Elkunchwar (महेश एलकुंचवार)
    Eknath (एकनाथ)
    Gangadhar Gopal Gadgil (गंगाधर गोपाळ गाडगीळ)
    Narahar Vishnu Gadgil (नरहर विष्णु गाडगीळ)
    Ram Ganesh Gadkari (राम गणेश गडकरी)
    Saraswati Gangadhar (सरस्वती गंगाधर)
    Viththal Dattatreya Ghate (विठ्ठल दत्तात्रेय घाटे)
    Mangala Godbole (मंगला गोडबोले)
    Dattatraya Ganesh Godse (दत्तात्रय गणेश गोडसे)
    Vishnubhat Godse (विष्णुभट गोडसे) (1827–1904): Wrote an eyewitness account of the unsuccessful struggle of India in 1857 to overthrow the rule over it of British East India Company: Majha Prawas (माझा प्रवास अथवा सन १८५७ सालच्या बंडाची हकिकत)
    Mandakini Gogate (मंदाकिनी गोगटे)
    Arvind Gokhale (अरविंद गोखले)
    Vidyadhar S. Gokhale (विद्याधर गोखले)
    Padma Gole (पद्मा गोळे)
    Narayan Ganesh Gore (नारायण गणेश गोरे)
    Ramchandra Bhikaji Gunjikar (रामचंद्र भिकाजी गुंजीकर)
    Madhukar Dattatreya Hatakananglekar (मधुकर दत्तात्रेय हातकणंगलेकर)
    Nagnath S. Inamdar (नागनाथ सं. इनामदार)
    R. G. Jadhav (रा. ग. जाधव)
    Balshastri Jambhekar (आचार्य बाळशास्त्री जांभेकर) (1810–1846): Started the first Marathi newspaper Mumbai Darpan (मुंबई दर्पण) in 1832 at age 22.
    Janabai (जनाबाई)
    Shankar Dattatraya Javdekar (शंकर दत्तात्रय जावडेकर)
    Ramchandra Shripad Jog (रामचंद्र श्रीपाद जोग)
    Chintaman Vinayak Joshi (चिंतामण विनायक जोशी)
    Laxmanshastri Balaji Joshi (लक्ष्मणशास्त्री बाळाजी जोशी)
    Mahadevshastri Joshi (महादेवशास्त्री जोशी)
    Prahlad Narhar Joshi (प्रह्लाद नरहर जोशी)
    Shrikrishna Janardan Joshi (श्रीकृष्ण जनार्दन जोशी)
    Shripad Raghunath Joshi (श्रीपाद रघुनाथ जोशी)
    Vaman Gopal Joshi (वामन गोपाळ जोशी) (1881–1956): A journalist and playwright. Wrote play Rakshasi Mahatwakansha (राक्षसी महत्त्वाकांक्षा)
    Vaman Malhar Joshi (वामन मल्हार जोशी)
    Baba Kadam, novelist (बाबा कदम)
    Vasant Purushottam Kale (वसंत पुरुषोत्तम काळे)
    Dattatreya Balkrushna Kalelkar (दत्तात्रेय बालकृष्ण कालेलकर) (popularly known as काका कालेलकर)
    Narayan Govind Kalelkar (नारायण गोविंद कालेलकर)
    Pandurang Vaman Kane (पांडुरंग वामन काणे)
    Anant Kanekar (अनंत काणेकर)
    Shirish Kanekar (शिरीष कणेकर)
    Vasant Shankar Kanetkar (वसंत शंकर कानेटकर)
    Kanhopatra (कान्होपात्रा)
    Kashibai Kanitkar (काशीबाई कानिटकर)
    Vinayak Janardan Karandikar (विनायक जनार्दन करंदीकर) (1872–1909): Wrote poems under the pen name Kavi Vinayak (कवि विनायक)
    Govind Vinayak Karandikar (गोविंद विनायक करंदीकर) popularly known as विंदा करंदीकर
    Madhu Mangesh Karnik (मधु मंगेश कर्णिक)
    Irawati Karve (इरावती कर्वे)
    Dattatray Raghunath Kavthekar (दत्त रघुनाथ कवठेकर)
    Madhukar Keche (मधुकर केचे)
    Anant Viththal Keer (अनंत विठ्ठल कीर): Pen name Dhananjay Keer (धनंजय कीर)
    Girija Keer (गिरिजा कीर)
    Ashok Ramchandra Kelkar (अशोक रामचंद्र केळकर)
    Diwakar Krushna Kelkar (दिवाकर कृष्ण केळकर)
    Girijabai Kelkar (गिरिजाबाई केळकर): Writer of short stories in the early part of the 20th century. (Daughter of Narasimha Chintaman Kelkar.)
    Narasimha Chintaman Kelkar (नरसिंह चिंतामण केळकर)
    Shridhar Venkatesh Ketkar (श्रीधर वेंकटेश केतकर)
    Krushnaji Prabhakar Khadilkar (कृष्णाजी प्रभाकर खाडिलकर)
    D. P. Khambete (द. पां. खांबेटे)
    Vishnu Sakharam Khandekar (विष्णु सीताराम खांडेकर)
    Chintamani Tryambak Khanolkar (चिंतामणी त्र्यंबक खानोलकर)
    Shankar Ramchandra Kharat (शंकर रामचंद्र खरात)
    Sandeep Khare (संदीप खरे)
    Jagadish Khebudkar (जगदीश खेबुडकर) (born 1932): Poet. Has written over 2,500 lyrics for over 300 Marathi movies, and over 3,500 poems.
    Madhav Vinayak Kibe (माधव विनायक किबे)
    Balwant Pandurang Kirloskar (बळवंत पांडुरंग किर्लोस्कर)
    Arun Balkrishna Kolatkar (अरुण बालकृष्ण कोलटकर)
    Shripad Krushna Kolhatkar (श्रीपाद कृष्ण कोल्हटकर)
    Vishnu Bhikaji Kolte (विष्णु भिकाजी कोलते)
    Nagnath Lalujirao Kottapalle (नागनाथ लालुजीराव कोट्टापल्ले)
    Sumati Kshetramade (सुमती क्षेत्रमाडे)
    Shrikrushna Keshav Kshirsagar (श्रीकृष्ण केशव क्षीरसागर)
    Anjali Kulkarni (अंजली कुलकर्णी): Poetess and essayist.[1]
    Krushnaji Pandurang Kulkarni (कृष्णाजी पांडुरंग कुलकर्णी)
    Gurunath Abaji Kulkarni (गुरुनाथ आबाजी कुलकर्णी)
    Waman Lakshman Kulkarni (वामन लक्ष्मण कुलकर्णी)
    Gora Kumbhar (गोरा कुंभार): A sant (संत) poet.
    Narhar Ambadas Kurundkar (नरहर अंबादास कुरुंदकर)
    Gajanan Digambar Madgulkar (गजानन दिगंबर माडगूळकर)
    Vyankatesh Digambar Madgulkar (व्यंकटेश दिगंबर माडगूळकर)
    Gajanan Tryambak Madkholkar (गजानन त्र्यंबक माडखोलकर)
    Vishnu Moreshwar Mahajani (विष्णु मोरेश्वर महाजनी)
    Mahipati (महीपती)
    Laxman Bapu Mane (लक्ष्मण बापू माने)
    Ramesh Mantri (रमेश मंत्री)
    Bal Sitaram Mardhekar (बाळ सीताराम मर्ढेकर)
    Shripad Mahadev Mate (श्रीपाद महादेव माटे)
    Ratnakar Ramkrushna Matkari (रत्नाकर रामकृष्ण मतकरी)
    Keshav Tanaji Meshram (केशव तानाजी मेश्राम)
    Dattaram Maruti Mirasdar (दत्ताराम मारुती मिरासदार)
    Vasudev Vishnu Mirashi (वासुदेव विष्णु मिराशी)
    Muktabai (मुक्ताबाई): 13th century poetess. Sister of Dnyaneshwar (ज्ञानेश्वर)
    Mukteshwar (मुक्तेश्वर) (1609 – c. 1660): Translated Mahabharata into Marathi.
    Sharchchandra Muktibodh (शरच्चंद्र मुक्तिबोध)
    Mukundraj (मुकुंदराज)
    Vasanti Muzumdar (वासंती मुझुमदार)
    Namdev (नामदेव)
    Bhalchandra Nemade (भालचंद्र नेमाडे)
    Manohar Shankar Oak (मनोहर शंकर ओक)
    Mangesh Keshav Padgaonkar (मंगेश केशव पाडगांवकर)
    Prabhakar Narayan Padhye (प्रभाकर नारायण पाध्ये) (भाऊ पाध्ये)
    Setu Madhavrao Pagdi (सेतु माधवराव पगडी)
    Shirish Pai (शिरीष पै)
    Bhawanrao Shriniwasrao Pant Pratinidhi (भवानराव श्रीनिवासराव पंतप्रतिनिधी)
    Moropant RamjI Paradkar (मोरोपंत रामजी पराडकर)
    Shivram Mahadev Paranjape (शिवराम महादेव परांजपे)
    Dattatray Balwant Parasnis (दत्तात्रय बळवंत पारसनीस)
    V. S. Pargaonkar (वि. शं. पारगावकर)
    Yusufkhan Mohamadkhan Pathan (युसुफखान मोहमदखान पठाण)
    Shankar Babaji Patil (शंकर बाबाजी पाटील)
    Vishwas Mahipati Patil (विश्वास महीपती पाटील)
    Vasudha Patil (वसुधा पाटील)
    Madhav Trimbak Patwardhan (माधव त्रिंबक पटवर्धन): Pen name Madhav Julian (माधव जूलियन)
    Daya Pawar (दया पवार)
    Pradnya Daya Pawar (प्रज्ञा दया पवार)
    Urmila Pawar (उर्मिला पवार): Writer of short stories. Wrote autobiographical Ayadan (आयदान)
    Yashwant Dinkar Pendharkar (यशवंत दिनकर पेंढरकर) Kawi Yashwant (कवि यशवंत)
    Shankar Damodar Pendse (शंकर दामोदर पेंडसे)
    Shripad Narayan Pendse (श्रीपाद नारायण पेंडसे)
    Narayan Sitaram Phadke (नारायण सीताराम फडके)
    Yashawant Dinkar Phadke (यशवंत दिनकर फडके)
    Narahar Raghunath Phatak (नरहर रघुनाथ फाटक)
    Vasant Narhar Phene (वसंत नरहर फेणे)
    Jyotiba Phule (ज्योतिबा फुले)
    Ravindra Pinge (रविंद्र पिंगे)
    Dwarkanath Madhav Pitale (द्वारकानाथ माधव पितळे) (नाथमाधव)
    Datto Vaman Potdar (दत्तो वामन पोतदार)
    Babasaheb Purandare (बाबासाहेब पुरंदरे)
    Keshav Jagannath Purohit (केशव जगन्नाथ पुरोहित)
    Raghunath Pandit (रघुनाथपंडित)
    Vijaya Rajadhyaksha (विजया राजाध्यक्ष) (b 1933): Writer, critic. Has written short stories, a book discussing Mardhekar's poetry (मर्ढेकरांची कविता), which received a Sahitya Akademi Award in 1993, and a book evaluating Sunita Deshpande's autobiographical आहे मनोहर तरी. (Vijaya Rajadhyaksha is the wife of Mangesh Viththal Rajadhyaksha.)
    Vishwanath Kashinath Rajwade (विश्वनाथ काशीनाथ राजवाडे)
    Ramdas (रामदास)
    Mahadev Govind Ranade (महादेव गोविंद रानडे): Presided over the first Marathi Sahitya Sammelan (मराठी साहित्य सम्मेलन) in Pune in 1878.
    Purushottam Shivaram Rege (पुरुषोत्तम शिवराम रेगे)
    Vasant Sabnis (वसन्त सबनीस)
    Arun Sadhu (अरुण साधु)
    Bal Gangadhar Samant (बाळ गंगाधर सामंत)
    Geeta Janardan Sane (गीता जनार्दन साने)
    Pandurang Sadashiv Sane (पांडुरंग सदाशिव साने)
    Indira Sant (इंदिरा संत)
    Vilas Sarang (विलास सारंग)
    Gangadhar Balkrushna Sardar ( गंगाधर बाळकृष्ण सरदार)
    Govind Sakharam Sardesai (गोविंद सखाराम सरदेसाई)
    Annabhau Sathe (अण्णाभाऊ साठे)
    Vinayak Damodar Savarkar (विनायक दामोदर सावरकर)
    Shivaji Sawant (शिवाजी सावंत)
    Tryambak Shankar Shejwalkar (त्र्यंबक शंकर शेजवलकर)
    Shanta Janardan Shelke (शांता जनार्दन शेळके)
    Ram Balkrushna Shewalkar (राम बाळकृष्ण शेवाळकर)
    F. M. Shinde (फ. मुं. शिंदे): Poet.
    Vishnu Vaman Shirwadkar (विष्णु वामन शिरवाडकर): Poet. Pen name Kusumagraj (कुसुमाग्रज)
    Shridhar (श्रीधर) (1658–1729): A pandit kavi (पंडितकवि) Last name Deshpande (देशपांडे)
    Wrote Pandava Pratap (पांडवप्रताप), Harivijay (हरिविजय), Ramvijay (रामविजय),
    and Shivaleelamrut (शिवलीलामृत)
    Narayan Gangaram Surve (नारायण गंगाराम सुर्वे)
    Bhaskar Ramchandra Tambe (भास्कर रामचंद्र तांबे)
    Priya Tendulkar (प्रिया तेंडुलकर)
    Vijay Dhondo Tendulkar (विजय धोंडो तेंडुलकर)
    Yadunath Dattatray Thatte (यदुनाथ दत्तात्रय थत्ते)
    Tryambak Bapuji Thombre (त्र्यंबक बापुजी ठोंबरे) (1890–1918): Poet. Pen name Balkavi (बालकवि)
    Bal Gangadhar Tilak (बाळ गंगाधर टिळक)
    Lakshmibai Tilak (लक्ष्मीबाई टिळक)
    Tukaram (तुकाराम)
    Chintaman Vinayak Vaidya (चिंतामण विनायक वैद्य)
    Sarojini Vaidya (सरोजिनी वैद्य)
    Bhargavaram Viththal Varerkar (भार्गवराम विठ्ठल वरेरकर)
    Datta Walvekar
    Anand Ratan Yadav (आनंद रतन यादव)
    Sanjay Bhaskar Joshi

अनंताचे फूल

तुझ्या केसात
अनंताचे फूल आहे म्हणजे
तुझ्याही अंगणात अनंताचे
झाड आहे, ह्या जाणिवेने मी
मोहरुन जातो.
नावगाव माहीत नसतानाही तुझे, आपल्यात
एक तरल संबंध रुजून
आलेला मी पाहतो...

 __द.बा.धामणस्कर

आता असे करु या

नाही म्हणायला आता असे करु या
प्राणात चंद्र ठेवू-हाती उन्हे धरु या

आता परस्परांची चाहूल घेत राहू
आता परस्परांच्या स्वप्नात वावरु या

नेले जरी घराला वाहुन पावसाने
डोळ्यातल्या घनांना हासून आवरु या

गेला जरी फुलांचा हंगाम दुरदेशी
आयुष्य राहिलेले जाळुन मोहरु या

ऐकू नकोस काही त्या दूरच्या दिव्यांचे
माझ्यातुझ्या मिठीने ही राञ मंतरु या

हे स्पर्श रेशमी अन् हे श्वास रेशमाचे
ये! आज रेशमाने रेशीम कातरु या

__सुरेश भट

एखाद्याचें नशीब

कांहीं गोड फुलें सदा विहरती स्वगागनांच्या शिरीं,
कांहीं ठेवितसे कुणी रसिकही स्वच्छंद हृन्मंदिरीं;
कांहीं जाउनी बैसती प्रभुपदीं पापापदा वारि तें,
एकादें फुटकें नशीब म्हणुनी प्रेतास शृंगारितें ।

कोणी पर्वत आपुल्या शिरिं धरि हैमप्रभा शीतला,
कोणाच्या उदरामधून निघती मोठया नद्या निर्मला;
कोणाला वनदेवता वरितसे मोदांत जी नाहते,
एकाद्यामधुनी परंतु जळती ज्वालानदी वाहते !

झाडें जोडुनी पत्रयुग्म फुटले मेघांप्रती याचती,
स्वच्छंदें जलबिंदु तोंच सगळ्या पानांवरी नाचती;
सारी पालवती, फुलें विहरती, शोभा वरी लोळते,
एखाद्यावर मात्र वीज पडुनी त्या जाळते पोळते !

चाले खेळ असा जगांत; बहुधा सौख्यांत सारे जरी,
एखादा पडतो तसाच चुकुनी दुःखार्णवीं यापरी
पाही कोण अशा हताश हृदया ? जो तो असे आपला,
देवा ! तूं तरि टाकिं अश्रु वरुनी, त्यासाठीं तो तापला !

__गोविंदाग्रज [राम गणेश गडकरी]

असेल जेव्हा फुलावयाचे

असेल जेव्हा फुलावयाचे
तुझ्याचसाठी फुल सखे तू
फुल सखे तू फुलण्यासाठी;
फुल मनातिल विसरून हेतू.

या हेतूला गंध उद्याचा;
या हेतूची किड मुळाला;
फुल सखे तू फुलण्यासाठी;
या हेतूचा चुकवून डोळा.

फुल सखे होउन फुलवेडी;
त्या वेडातच विझव मला तू.
विझव नभाच्या आळवावरचे;
स्थळ-कालाचे हळवे जंतू.

__विंदा करंदीकर

आम्ही कोण

आम्ही कोण म्हणूनि काय पुससी? आम्ही असू लाडके-
देवाचे दिधले असे जग तये आम्हांस खेळावया;
विश्वी या प्रतिभाबले विचरतो चोहीकडे लीलया,
दिक्कालांतुनि आरपार अमुची दृष्टी पहाया शके

सारेही बडिवार येथिल पहा! आम्हांपुढे ते फिके;
पाणिस्पर्शच आमुचा शकतसे वस्तूंप्रती द्यावया -
सौंदर्यातिशया, अशी वसतसे जादू करांमाजि या;
फोले पाखडिता तुम्ही, निवडितो ते सत्त्व आम्ही निके!

शून्यामाजि वसाहती वसविल्या कोणी सुरांच्या बरे?
पृथ्वीला सुरलोक साम्य झटती आणावया कोण ते?
ते आम्हीच, सुधा कृतींमधुनिया ज्यांच्या सदा पाझरे;
ते आम्हीच शरण्य, मंगल तुम्हां ज्यांपासुनी लाभते!

आम्हांला वगळा - गतप्रभ झणी होतील तारांगणे;
आम्हांला वगळा - विकेल कवडीमोलावरी हे जिणे!

__कृष्णाजी केशव दामले उर्फ केशवसुत

Nirmalya | Kusumagraj | Marathi Kavita

Kusumagraj - Vishnu Vaman Shirwadkar.
(Born: 27 February 1912, Died: 10 March 1999)

निर्माल्य

होता मोहरला व संत वितरी मार्गावरी तो फुले
होते धुंद सुवास ते चहुकडे विश्वामधे दाटले,

स्वप्नांच्या कमली अलीपरि दडे रात्री सुके अन्तर
आणि पंख उभारवून दिवसा झापू बघे अम्बर !

वेशी दृष्टिपथात तू जणु उभी प्राचीवरी हो उषा
झाला आरुण जीवनौघ, भरला आल्हाद दाही दिशा
मूर्ती मोहक गौर, गोल सुख अन् किंचित निळ्या लोचनी
वाहे मन्थर आणि जीवनमयी त भावमन्दाकिनी !

साधी वेषतर्‍हा तयातहि खुले ती आकृती लालस
डोळ्यातूनच भावबन्ध जडले-प्रीती असे डोळस !
जाण्याला निघसी अचानक पुढे, व्याकूलसी पाहुनी,
गंगा लोपुनी गर्जना करित तो सिंधूच नेत्रांतुनी !

आणी गेलिस तू-वसन्तहि सखे गेला तुझ्या संगती,
पुष्पातील उडून गंध उरले निर्माल्य हे भोवती !

__कुसुमाग्रज [By Kusumagraj]

Ganarya Pakshyas | Tryambak Bapuji Thombre [Balkavi] | Marathi Kavita

समय रात्रीचा कोण हा भयाण!
बळे गर्जे हे त्यांत घोर रान.

अशा समयी छबुकड्या पाखरा तू,
गात अससी; बा काय तुझा हेतू?

गिरी वरती उंच उंच हा गेला,
तमे केले विक्राळ किती याला.
दरी गर्जे, फूत्कार पहा येती,
किती झंझानिल घोर वाहताती.

दीर्घ करिती हे घूक शब्द काही;
क्रूर नादे त्या रान भरुनि जाई.
अशा समयी हे तुझे गोड गाणे
रम्य पक्ष्या, होईल दीनवाणे.

तुझ्या गानाचे मोल नसे येथे,
कुणी नाही संतुष्ट ऐकण्याते;
जगे अपुल्या कानास दिली टाळी,
वृथा मानवी हाव अशा वेळी.

तुझे गाणे हे शांत करी आता,
पहा, गर्जे वन घोर हे सभोंता.
किर्र करिती हे तीक्ष्ण शब्द कीट,
असे त्यांचा या समयि थाटमाट.

पुढे येईल उदयास अंशुमाली,
दिशा हसतील वन धरिल रम्य लाली.
हरिणबाळे फिरतील सभोवार,
तदा येवो गाण्यास तुझ्या पूर.

तुझे भ्राते दिसतील एक ठायी,
हरित कुंजी ज्या हास्य पूर्ण काही.
वदुनि त्यांच्या सह रम्य गीत बा रे,
मधुर नादे वन भरुनि टाक सारे.

__[त्र्यंबक बापूजी ठोमरे] बालकवी

अगदी एकटं असावं

माती बाजूला सारत
उगवून येताना

आणि नि:संगपणे
गळून पडताना

अगदी एकटं असावं
दु:खागत निमूट गळणा-या
पागोळ्यांकडे
कुणी पाहात नसावं !

__आसावरी काकडे

List of Marathi poets

#	कवि	Poet
1	कुसुमाग्रज	Kusumagraj
2	इंदिरा संत	Indira Sant
3	विंदा करंदीकर	Vinda Karandikar
4	संदीप खरे	Sandeep Khare
5	बा. भ. बोरकर	Ba Bha Borakar
6	बा.सी.मर्ढेकर	Ba Si Mardhekar
7	ग. दि. माडगूळकर	G Di Madgulkar
8	मंगेश पाडगांवकर	Mangesh Padgaonkar
9	ग्रेस	Grace
10	बालकवी	Balakavi
11	सुरेश भट	Suresh Bhat
12	अनिल	Anil
13	भाऊसाहेब पाटणकर	Bhausaheb Patankar
14	वसंत बापट	Vasant Bapat
15	शांता शेळके	Shanta Shelake
16	केशवसुत	Keshavasuta
17	बहीणाबाई चौधरी	Bahinabai Chaudhari
18	आरती प्रभू	Arati Prabhu
19	केशवकुमार	Keshavkumar
20	भा.रा.तांबे	Bha Ra Tambe
21	गोविंदाग्रज	Govindgraj
22	धामणस्कर	Dhamanskar
23	आसावरी काकडे	Aasavari Kakade
24	नारायण सुर्वे	Narayan Surve
25	अशोक पत्की	Ashok Patki
26	कविता महाजन	Kavita Mahajan
27	यशवंत	Yashavant
28	यशवंत दिनकर पेंढरकर	Yashavant Dinakar Pendharkar
29	सुधीर मोघे	Sudhir Moghe
30	स्पृहा जोशी	Spruha Joshi
31	गुलज़ार	Gulzar
32	यशवंत देव	Yashavant Dev
33	वि. स. खांडेकर	Vi Sa Khandekar
34	अजय-अतुल	Ajay – Atul
35	अनिल भारती	Anil Bharati
36	गुरु ठाकूर	Guru Thakur
37	दि. पु. चित्रे	Di Pu Chitre
38	पु. ल. देशपांडे	Pu La Deshpande
39	माधव ज्युलियन	Madhav Julian
40	संत तुकडोजी महाराज	Sant Tukadoji Maharaj
41	साने गुरुजी	Sane Guruji

एका तळ्यात होती

एका तळ्यात होती बदले पिले सुरेख

होते कुरूप वेडे पिल्लू तयांत एक ॥

कोणी न त्यास घेई खेळावयास संगे

सर्वाहूनि निराळे ते वेगळे तरंगे

दावूनि बोट त्याला म्हणती हसून लोक

आहे कुरूप वेडे पिल्लू तयांत एक ॥

पिल्लस दु:ख भारी भोळे रडे स्वत:शी

भावंड ना विचारी सांगेल ते कुणाशी

जे ते तयास टोची दावी उगाच धाक

होते कुरूप वेडे पिल्लू तयांत एक ॥

एकेदिनी परंतु पिल्लास त्या कळाले

भय वेड पार त्याचे वार्‍यासवे पळाले

पाण्यात पाहताना चोरुनिया क्षणैक

त्याचेच त्या कळाले तो राजहंस एक

__ग. दि. माडगूळकर

श्यामले

तू छोकरी, नहि सुन्दरी । मिष्कील बाल चिचुन्दरी,
काळा कडा मी फत्तरी । तू काश्मिरांतिल गुल-दरी !
पाताळिंचा सैतान मी । अल्लाघरींची तू परी,
तू मद्रदेशिय श्यामला । मी तो फकीर कलन्दरी !
मैदान मी थरर्पाकरी । तू भुमि पिकाळ 'गुर्जरी,
अरबी समुद्रहि मी जरी । तू कुद्रती रसनिर्झरी !
आषाढिंचा अन्धार मी । तू फाल्गुनी मधुशर्वरी !
खग्रास चंद्र मलीन मी । तू कोर ताशोव सिल्व्हरी !
बेसूर राठ 'सुनीत' मी । कविता चतुर्दश तू खरी,
'हैदोस' कर्कश मी जरी । 'अल्लाहु अक्बर' तू तरी!
माजूम मी, तू याकुती । मी हिङ्ग काबुलि; तू मिरी,
अन् भाङ्ग तू चण्डोल' मी, । गोडेल मी, तू मोहरी !
मी तो पिठ्यातील बेवडा । व्हिस्कीतली तू माधुरी,
काडेचिराइत मी कडू । तू बालिका खडिसाखरी
पँटीस तू, कटलेट मी । आँम्लेट मी, तू सागुती,
कांदे-बटाटे-भात मी । मुर्गी बिर्‍यानी तू परी !
अक्रोड मी कन्दाहरी । तू साहर्‍यातील खर्जुरी,
इस्तम्बुलीय अबीर मी । नेपाळची तू कस्तुरी !
मी घोङ्गडे अन् लक्तरी । मख्मूल तू मउ भर्जरी,
बेडौल वक्र त्रिकोण मी । तू लम्बवर्तुळ गे परी ।
तू वाढली कितीही जरी । मज वाटसी पण छोकरी,
जरी मूल हे कमरेवरी । तरी तू मला छकुल्यापरी !
गाम्भीर्य आणि वयस्कता । जरि ही तुझ्या मुखड्यावरी,
स्मरते मला तव सानुली । मूर्ती मनोहर पर्करी !
लव हासरी, लव लाजरी । लव कावरी, लव बावरी,
चिनिमातिची जणु बाहुली । मउ शुभ्र, सफेत नि पांढरी !
चल सोनुले, छकुले, घरी । वात्सल्य गे दाटे उरी,
निर्दोष तो देशील का । पापा छुपा फिरुनी तरी?
तू दोन इच्च जरी दुरी । फलाङ्ग भाससि गे परी,
चल श्यामले, म्हणूनी घरी ! बसु खेटुनी जवळी तरी !
घे माडगे, घे गाडगे । घे गुलचमन् घे वाडगे,
ताम्बूल घे, आम्बील घे, । घे भाकरी, घे खापरी !
किति थाम्बु मी? म्हण 'होय' ना । खचली उमेद बरी उरी,
झिडकारुनी मजला परी । मत्प्रीतिचा न 'खिमा' करी !

(वृत्त - तुङ्गभद्रा, मिथुनराशी, राक्षसगणी) 

__केशवकुमार

त्रिवेणी 1

कवी गुलज़ार ह्यांच्या शांताबाईंनी अनुवादित केलेल्या हया काही त्रिवेणी

१. किती दूरपर्यंत होता तो माझ्याबरोबर, आणि एके दिवशी
मागे वळून बघतो तर तो आता सोबत नव्हता!

खिसाच फाटका असेल तर काही नाणी हरवूनही जातात!

२. कितीतरी आणखी सूर्य उडाले आकाशात
मी आकाशाचे गूढ उकलत होतो

ती टॉवेलने केस झटकत होती...

३. रांगेत ठेवलेल्या पुस्तकांची पाने फडफडू लागली अचानक
हवा दार ढकलून थेट आत घुसली

हवेसारखी तुही कधीतरी इथे ये-जा कर ना!

४. झुंबराला हलकेच स्पर्श करीत हवा वावरते घरात
तेव्हा तुझ्या आवाजाचेच जणु शिंपण करत रहाते

गुदगुल्या केल्या की तू अशीच खुदखुद् हसायचीस ना?

५. ईतक्या सावधगिरीने चंद्र उगवला आहे आभाळात
जशी रात्रीच्या काळोखात खिडकीशी येतेस तू

काय?! चंद्र आणि जमीन ह्यांच्यातही आहे काही आकर्षण?

६. अशा रणरणत्या उन्हातही एकटा नव्हतो मी
एक सावली माझ्या आगे-मागे धावत होती सारखी

तुझ्या आठवणीने एकटे राहूच दिले नाही मला.

__शांता शेळके

अजून नाही जागी राधा

अजून नाही जागी राधा
अजून नाही जागे गोकुळ
अशा अवेळी पैलतीरावर
आज घुमे का पावा मंजुळ

मावळतीवर चंद्र केशरी
पहाटवारा भवती भनभन
अर्ध्या पाण्यामध्ये उभी ती
तिथेच टाकुन अपुले तनमन

विश्वच अवघे ओठ लावून
कुब्जा प्याली तो मुरलीरव
डोळ्यामधुनी थेंब सुखाचे....
हे माझ्यास्तव.... हे माझ्यास्तव

__इंदिरा संत

कषाय-पेय-पात्र-पतित मक्षिकेप्रत

अयि नरांग-मल-शोणित-भक्षिके,
जनु-विनाशक-जंतु-सुरक्षिके!
असु-परीक्षित-हारक-तक्षिके,
'क्या हुवा अफसोस!' मक्षिके

या प्रभातसमयास मंगल,
चमकती दंवमौक्तिक निर्मल,
गात पक्षिगण हा गगनी फिरे,
पण दशा तव काय अर-अरे!

ओसरीवरुनि या तव मैत्रिणी
गात स्वैर फिरतात सुलक्षणी
परि तुला न बघती मुळि ढुंकुनी
'संकटी जगि कुणा न असे कुणी!'

मंडई नव्हति का तुज मोकळी,
की मिठाइ 'मघुरा-भुवनांतली,
नव्हति का 'उपहार-गृहे' खुली,
म्हणुनि आलिस शहरातिल बोळ ते,
मनुजवस्तित आलिस का इथे!

करीत 'दत्तु-भट' काय तपासणी
म्हणुनि घाबरुनि आलिस तू झणी!
शर्कराकण येथिल सांडले
सेवुनी न तुज सौख्य जाहले?

की 'यमी' करिंचे गुळखोबरे,
शमवि भूक न काय तुझी बरे?
पेय बोलुनिचालुनि घातकी,
बुडविते बघ भारतियास की,

या अशा व्यसनात विलायती,
अडकता फळ दारुण शेवटी !
नर जसा बुडतो भवडोही
तेवि खालिवर जासि अयाई!

काडि वाचवि जरी बुडत्याला,
काडिचा न परि आश्रय गे तुला!
स्थिति तुझी करुणास्पद ही अशी.
बघु तरी उघड्या नयनी कशी?

अंगि तेवि भरले भयकापरे,
आणि त्यात निवला न चहा बरे!
हाय! सोडुनि जाशिल ना अम्हा,
छे, सले नुसती मनि कल्पना?

समिप पाउसकाळहि पातला,
आणि तू निघुनि जाशिच आजला!
अहह, आम्रफल-मोसम येईल,
अम्हि असू परि तू नसशील!

फेकु सालटि चोखुनि चोखुनि,
तुजविना पण जातिल वाळुनी
तुजविना कवि-मुखे दिसतील की,
भृंगहीन कमळांसम ती फिकी,

कौन्सिलात, सभासद आणी,
मारतील कवणा तुजवाचुनी?
राजकारण रोज नवे नवे,
राष्ट्रभक्त करण्यास तयार हे.

शिंकुनि अहह! देइल त्यापुढे,
त्या इशारत कोण तरी गडे?
यापरी नव-तरंग मनात
येउनी ह्रदय होय कंपित.

पेयपृष्ठि उठली इतुक्यात,
मंद-श्वास,-लहरीसह लाट!

फड फड फड पंखा हालवी ती तराया,
तडफड बहु केली जाहले कष्ट वाया,
मिटवुनि इवलेसे पाय, ती शांत झाली,
अहह, तडक आणी खालती खोल गेली!

टाकुनी लांब सुस्कार, उमाळा दाबुनी उरी,
चहा तो शांत चित्ताने प्राशिला वरचेवरी.

__केशवकुमार

Tya Disa Wadakaden | B B Borkar | Marathi Kavita

Balakrishna Bhagwant Borkar
(Born: 30 November 1910, Died: 8 July 1984)

त्या दिसा वडाकडेन

त्या दिसा वडाकडेन गडद तिनसाना
मंद मंद वाजत आयली तुझी गो पैंजणा


मौन पडले सगल्या राना
शिरशिरुन थांबली पाना
कवळी जाग आयली तणा झेमता झेमताना

पैसूल्यान वाजली घाट
दाटलो न्हयचो कंठ काठ
सावळ्यानी घमघमाट सुटलो त्याखीणा

फुलल्यो वैर चंद्र ज्योती
रंगध्रानी लागल्यो वाती
नवलांची जावक लागली शकुन लक्षणा

गळ्या सुखा, दोळ्या दुखा
लकलकली जावन थीका
नकळतान एक जाली आमी दोगाय जणा

वड फळांच्या अक्षदांत
कितलो वेळ न्हायत न्हायत
हुकलो कितलो चंद्रलोक इंद्रनंदना

तांतले काय नुल्ले आज
सगल्या जिणे आयल्या सांज
तरीय अकस्मात तुजी वाजती पैंजणा

कानसूलानी भोवती भोवर
आंगर दाट फुलता चवर
पट्टी केन्ना सपना तीच घट्ती जागरना

त्या दिसा वडाकडेन गडद तिनसना
मंद मंद वाजत आयली तुझी गो पैंजणा

__ बा. भ. बोरकर
[एक आनंदयात्रा कवितेची - पु. ल. देशपांडे आणि सुनिता देशपांडे
अंदाजे १९८४/८५ साली बोरकरांच्या कवितांवर या दोघांनी कार्यक्रम केला होता.]

Are Khopymandhi Khopa | Bahinabai Chaudhari | Marathi Song Lyrics

Are Khopymandhi Khopa | Bahinabai Chaudhari

अरे खोप्यामंदी खोपा
सुगरणीचा चांगला
देखा पिलासाठी तिनं
झोका झाडाला टांगला

पिलं निजली खोप्यात
जसा झुलता बंगला
तिचा पिलामधी जीव
जीव झाडाले टांगला

खोपा इनला इनला
जसा गिलक्याचा कोसा
पाखरांची कारागिरी
जरा देख रे मानसा

तिची उलूशीच चोच
तेच दात, तेच ओठ
तुले देले रे देवानं
दोन हात दहा बोटं
__ बहीणाबाई चौधरी